13:15
برچسبها: ساختمان و عمل هموگلوبین هموگلوبین ناقل تنفسی در گلبولهای قرمز مهرهداران و در برخی از بیمهرهگان و در گرههای ریشه خانواده نخود یافت میشود مولکول دارای 4 قسمت است هر واحد دارای 2 قسمت است: یک زنجیره پلیپپتید به نام گلوبین و یک گروه پروستتیک (غیر پروتئینی) به نام "هم" (Heme) که یک رنگدانه حاوی آهن است که با اکسیژن ترکیب شده و به مولکول قدرت انتقال اکسیژن میدهد در تمام هموگلوبینها قسمت "هم" یکسان است و تغییرات ژنتیکی فقط محدود به قسمت گلوبین میگردد در هموگلوبین افراد بالغ قسمت پروتئینی مولکول از دو نوع زنجیره پلیپپتیدی ساخته شده: زنجیره آلفا دارای 141 اسید آمینه که ژن آن روی کروموزوم 16 قرار دارد و زنجیره بتا دارای 146 اسیدآمینه که ژن آن روی کروموزوم 11 قرار دارد از نظر انتخاب طبیعی ، تعداد جایگزینیهای اسیدهای آمینه در ساختار هموگلوبین محدود است فقط آن گروه از جایگزینیهایی که به عمل مولکول آسیبی نمیرسانند میتوانند باقی بمانند موضع اتصال آهن در انواع زنجیرههای گلوبین انسان و دیگر گونههای مهره داران ثابت است بیشتر هموگلوبینهای غیر طبیعی در اثر جهشهای نقطهای در ژنهای ساختمانی که ترتیب آمینو اسید را در یکی از زنجیرهها کد میکند اتفاق میافتد و بعضی دیگر در اثر مکانیزمهای مولکولی دیگر بوجود میآیند آنمی ناشی از دفع خون بعد از خونریزی سریع ، بدن پلاسما را در ظرف 3 - 1 روز جایگزین میکند اما این امر یک غلظت پایین گویچههای سرخ خون را به جای میگذارد اگر خونریزی دومی بوجود نیاید، غلظت گویچههای سرخ خون معمولا در ظرف 6 - 3 هفته به حد طبیعی باز میگردد در خونریزی مزمن ، شخص بکرات نمیتواند مقدار کافی آهن از روده جذب کند تا هموگلوبین را به همان سرعتی که از دست میدهد، تشکیل دهد در این حال گویچههای سرخ با هموگلوبین بسیار کم در داخلشان تولید میشوند و منجر به بروز آنمی هیپوکرومیک میکروسیتی میشوند آنمی آپلاستیک آپلازی مغز استخوان به آن معنی است که مغز استخوان فاقد عمل طبیعی خود است به عنوان مثال ، شخصی که در معرض تشعشع گاما از یک انفجار هستهای قرار میگیرد ممکن است دچار تخریب کامل مغز استخوان و متعاقب آن در ظرف چند هفته مبتلا به آنمی کشنده شود به همین ترتیب درمان بیش از حد با اشعه ایکس ، بعضی مواد شیمیایی صنعتی و حتی داروهایی که شخص ممکن است نسبت به آنها حساس باشد میتوانند همین اثر را ایجاد کنند آنمی مگالوبلاستی فقدان ویتامین B12، اسید فولیک و فاکتور داخلی مخاط معده میتوانند منجر به تولید مثل بسیار آهسته اریتروبلاستها شوند در نتیجه ، این سلولها بسیار بزرگ شده و شکلهای غیر عادی پیدا میکنند و مگالوبلاست نامیده میشوند آتروفی مخاط معده یا در فقدان معده در نتیجه برداشتن کامل آن با عمل جراحی ایجاد میشود میتواند منجر به آنمی مگابلاستی شود همچنین بیماران مبتلا به "اسپیروی معده" (Sprue) که در آن اسید فولیک ، ویتامین B12 و سایر ترکیبات ویتامین B به خوبی جذب نمیشوند غالبا دچار آنمی مگالوبلاستی میگردند این گویچهها دارای غشای شکننده هستند و به آسانی پاره شده و شخص را دچار کمبود تعداد کافی گویچه سرخ میسازند آنمی همولیتیک بسیاری از ناهنجاریهای مختلف گویچههای سرخ که بیشترشان ارثی هستند، گویچههای سرخ را شکننده میسازند، بطوریکه هنگام عبور از مویرگها و به خصوص هنگام عبور از طحال به آسانی پاره میشوند و منجر به آنمی شدید میشوند برخی از انواع این کم خونی به قرار زیر است اسفروسیتوز ارثی در این بیماری گویچههای سرخ کوچک بوده و به جای اینکه به شکل صفحات مقعرالطرفین باشند، کروی هستند این گویچهها نمیتوانند فشرده شوند، زیرا فاقد ساختمان کیسهای شکل سست غشای گویچههای طبیعی هستند این گویچهها هنگام عبور از طحال حتی با یک فشار مختصر ، به آسانی پاره میشوند آنمی داسی شکل این نوع کم خونی در حدود 0 3 درصد تا یک درصد در سیاه پوستان غرب آفریقا و آمریکا وجود دارد گویچهها محتوی یک نوع غیر طبیعی هموگلوبین به نام هموگلوبین S هستند که به علت زنجیرههای بتای غیر طبیعی هموگلوبین ایجاد میشود هنگامی که این هموگلوبین در معرض فشارهای کم اکسیژن قرار میگیرد، به صورت بلورهای درازی در داخل گویچه سرخ رسوب میکند هموگلوبین رسوب کرده به شکل داس ، به غشا گویچه آسیب میرساند و غشا شکننده شده و آنمی شدید ایجاد میگردد اریتروبلاستوز جنینی در این نوع کم خونی گویچههای سرخ RH مثبت جنینی مورد حمله آنتی کورهای مادر RH منفی قرار میگیرند این آنتی کورها ، گویچهها را شکننده و منجر به پارگی شدید آنها میشوند و موجب میشوند که نوزاد با کم خونی شدید به دنیا بیاید تشکیل فوقالعاده سریع گویچههای سرخ جدید برای جبران گویچههای خراب شده که در اریتروبلاستوز جنینی بوجود میآید موجب میشود که تعداد زیادی از انواع بلاستهای اولیه گویچههای سرخ به داخل خون آزاد شوند تالاسمی تالاسمیها یک گروه متجانس از اختلالات سنتز هموگلوبین هستند که نقص پایهای آنها در ساختمان مولکول نبوده بلکه کاهش در سنتز زنجیرههای آلفا یا بتا میباشد این اختلال باعث بهم خوردن توازن سنتز زنجیره گلوبین شده، و لذا زنجیرههای گلوبین اضافی ته نشین میشوند، نتیجتا رشد و بقای گلبولهای قرمز به خطر میافتد دو گروه اصلی تالاسمی شناخته شده است: تالاسمی آلفا که در آن سنتز زنجیره آلفا کاهش یا قطع میشود و تالاسمی بتا که در آن سنتز زنجیره بتا با مشکل رو به رو میشود اثرات کم خونی بر روی سیستم گردش خون ویسکوزیته خون تقریبا بستگی کامل به غلظت گویچههای سرخ خون دارد در آنمی شدید ویسکوزیته ممکن است به جای رقم طبیعی حدود 3 برابر به یک و نیم برابر ویسکوزیته آب سقوط کند این امر مقاومت در برابر جریان خون را در رگهای محیطی کاهش میدهد و لذا مقدار بسیار زیادتری خون نسبت به حالت طبیعی در بافتها جریان پیدا کرده و به قلب باز میگردد هیپوکسی ناشی از کاهش انتقال اکسیژن توسط خون موجب میشود که رگهای بافتی گشاد شوند و اجازه دهند که خون باز هم بیشتری به طرف قلب باز گردد و برونده قلبی را افزایش دهد یکی از اثرات کم خونی شدید ، افزایش شدید بار کاری قلب است افزایش برونده قلبی را افزایش دهد یکی از اثرات کم خونی شدید ، افزایش شدید بار کاری قلب است افزایش برونده قلبی در آنمی تا حدود بسیاری از علایم آنمی را خنثی میسازد زیرا اگر چه یک واحد خون فقط بسیار کمی اکسیژن حمل میکند، سرعت جریان خون ممکن است به اندازه کافی افزایش یابد بطوری که تقریبا مقادیر طبیعی اکسیژن به بافتها رسانده شوند اما هنگامی که شخص مبتلا به آنمی شروع به انجام فعالیت عضلانی کند قلب قادر به تلمبه زدن خون بیشتر نخواهد بود در نتیجه هنگام فعالیت عضلانی که نیاز بافتها به اکسیژن را فوقالعاده افزایش میدهد، هیپوکسی فوقالعاده شدید بافتی بوجود آمده و غالبا نارسایی قلبی حاد به دنبال آن پیش میآید درمان کم خونی مهمترین داروی کم خونی آهن و ترکیبات آهن است آهن از طریق معده و روده جذب بدن شده و در کبد ذخیره میشود تا در ساختمان هموگلوبین بکار رود آهن و ترکیبات آن مغز استخوان را وادار به ساختن گلبول سرخ میکند داروی عصاره دیگر جگر توام با ویتامین B12 نیز برای کم خونی بسیار مفید است، به خصوص در کم خونیهای شدید درمان کم خونی با خوراکی گیاهی •عسل: با خوردن عسل در مدت بسیار کمی به تعداد گلبولهای قرمز 25 - 8 درصد افزوده میشود •پسته: پسته موجب افزایش خون میشود •فندق: فندق خون افزای خوبی است و رنگ چهره را میگشاید •دمکرده برگ با پوست سبز گردو ، موجب افزایش تعداد گلبولهای قرمز میشود •عدس: یکی از مواد خوراکی افزایش دهنده گلبولهای قرمز خون است •از مواد خوراکی دیگر میتوان به این موارد اشاره کرد: نخود سبز ، زرد آلو ، گردو ، خرما ، شلغم ، کلم و خوراک جو مباحث مرتبط با عنوان